Ośmioramienny krzyż między historią a duchowością
Biały ośmioramienny krzyż używany przez Zakon św. Jana Jerozolimskiego od jego powstania ma bardzo starożytną historię. Pochodzi z Bizancjum i prawdopodobnie sięga VI wieku naszej ery. Niektórzy uczeni uważają, że to Normanowie sprowadzili go do Amalfi w południowych Włoszech. Niektóre monety potwierdzają, że starożytna republika morska używała ośmioramiennego krzyża już od 1080 roku.
Naturalne więc było, że mnisi prowadzący w Jerozolimie szpital amalfitański dla pielgrzymów przybywających do Ziemi Świętej przyjęli ten symbol. Szpital ten i mała wspólnota mnichów pod przewodnictwem brata Gerarda dały początek Zakonowi św. Jana. Ośmioramienny krzyż nazwano „krzyżem św. Jana”.
Po upadku Królestwa Jerozolimskiego Zakon św. Jana przeniósł się najpierw na Rodos (w 1310 roku), a następnie na Maltę (w 1530 roku), gdzie symbol od początku wyróżniający Zakon zaczęto nazywać „krzyżem maltańskim”.
Jego osiem ramion symbolizuje osiem Błogosławieństw według św. Mateusza oraz osiem cnót, które powinien posiadać członek Zakonu: lojalność, pobożność, uczciwość, odwagę, honor i chwałę, pogardę dla śmierci, solidarność wobec ubogich i chorych oraz szacunek dla Kościoła. Osiem ramion krzyża oznacza także osiem „lingue” (grup narodowych) członków Zakonu, mianowicie: Owernia, Prowansja, Francja, Aragonia, Kastylia i Portugalia, Włochy, Niemcy oraz Anglia (ze Szkocją i Irlandią).
Na przestrzeni wieków krzyż ten został przyjęty przez wiele zakonów rycerskich i umieszczony w herbach regimentów wojskowych oraz orderów cywilnych. Wiele europejskich miast, w tym oczywiście Amalfi, używa ośmioramiennego krzyża w swoim herbie, często podkreślając w ten sposób historyczne związki z Zakonem św. Jana.
Ten sam krzyż obecny jest w licznych budynkach, kościołach i niezliczonych dziełach sztuki, szczególnie na archipelagu Malty. Od 1 stycznia 2008 roku widnieje on na rewersie monet euro o nominałach 1 i 2 euro emitowanych przez Republikę Malty.
Biały ośmioramienny krzyż pozostaje nie tylko symbolem działalności medycznej i opieki społecznej Zakonu Maltańskiego, ale jest również wyraźnie widoczny na uroczystych strojach konwentualnych Kawalerów i Dam Zakonu na całym świecie.
